een fatalisme vol geheimzinnigheden dat half oosters schijnt te zijn, maar ten dele ook op de kristelike leer der voorzienigheid gebouwd, rust op alles wat wij zien gebeuren.alles is voorspeld en staat met »çhaldæiese schrifttekenen in het »boek van het noodlot; de menselike vrije wil is maar een illusie, het zijnde hemelse machten die de mensen blindelings, volgens ondoorgrondelike besluiten hun pad doen betreden.eens vindt lancelot ergens een grafsteen met zijn naam en zijn afstamming er op aangegeven, die hem onbekend waren, en er staat bij dat hier zijn graf zal staan.er komt ergens een schip zonder zeilen aanzetten, op het dek ligt een wapenrusting met een schriftelike mededeling dat de wijze salomon duizende jaren geleden het schip gebouwd heeft en het de wereld in heeft gezonden, waar het rond zou dwalen tot het de persoon zou vinden voor wie schip en wapenrusting bestemd waren.het zwaard is prachtig maar het hangt aan een versleten hennepen koord en er staat bij dat het steeds daaraan gedragen moet worden, totdat een koningsdochter er een ander voor in de plaats maakt van wat zij bij zich draagt en het meeste liefheeft en zij zal het zwaard dan ook pas zijn ware naam geven.de monniksgeest die wij reeds in de roman van lancelot op de voorgrond zagen komen, beheerst de graalpoëzie al meer en meer.reeds in de »perceval van chrestien was er op de sexuele kuisheid van de knaap en zijn misdaad jegens zijn moeder sterk de nadruk gelegd; maar in het gedicht van robert de boron en in de prozaromans dringt het ascetisme overal door.in alle verhalen over de voorhistorie van de graal, speelt de vrouw bijna in t geheel geen rol en waar ze optreedt wordt ze meestal als het lagere wezen voorgesteld dat alleen maar tot het kwade verleidt, evenals in de legenden en in de oosterse bronnen.en in de verhalen die »la quête du graal schilderen, het zoeken der tafelronderidders naar het kasteel waar men de graal bewaart, wordt sexuele reinheid en maagdelikheid absoluut geëist van hem die graalkoning worden zal.»hij moet goed zijn in de ogen van god en in die van de wereld.in de wereld moet hij goed zijn als hij, die vervuld is van alle goede eigenschappen: eer, schoonheid en moed, en in gods ogen moet hij goed zijn, want hij moet vervuld zijn van barmhartigheid en vroomheid en hij moet ook het zuiverste voorbeeld van kuisheid genoemd kunnen worden.maar hier overschrijden wij dan de grenzen der ridderromantiek.de mystiek en het idealisme van de graal krijgt meer en meer een volkomen kristelikgeestelike kleur,wordt meer en meer geestesverwant met die kruistocht der albigensen, waardoor het vrolike zuidfrankrijk als de aren voor de zeis werd neergemaaid, of met lodewijk de heilige, die geen trouvères of minnestreels aan zijn hof duldde.xix.duitse ridderromantiek.de ridderromantiek is geheel en al op franse bodem ontkiemd en in frankrijks lucht groot geworden en haar levensloop kan in de franse literatuur zelf nagegaan worden van de tijd dat zij knoppen zet en bloeit af, totdat zij zaad schiet en verkwijnt toe.maarzoals wij reeds in het begin gezien hebbende sosiale en geestelike voorwaarden waren zo ongeveer dezelfde in duitsland en de ontwikkeling der kultuur en literatuur zou daar in hoofdzaak langs dezelfde ontwikkelingslijnen gaan als in frankrijk, zodat de enorme franse invloed die zich weldra aan gene zijde van de rijn deed gelden, eigelik slechts die geestelike krachten in beweging bracht en vorm gaf, welke uit zich zelf al op duitse bodem ontstaan en gegroeid waren, en dan ook niettegenstaande alle verfransing tot zekere hoogte een duits karakter bewaarden.zoals bij de zuid en noordfranse vorstenhoven, kwamen ook in het duitsland der 12de eeuw de kleine edellieden aan de hoven der welfen in brunswijk en beieren bij elkaar, te weenen, in zwaben en op de wartburg, aan die der babensbergers, der staufen en der graven van thüringen en daar ontstond even als in frankrijk een sosiaal leven en een sosiale kultuur.de latijnse roman »ruodlieb toonde, zoals wij gezien hebben, niet alleen hoe ver men in de 11de eeuw reeds aan de beierse hoven gekomen was, maar ook vooral welke levensidealen de geesteliken de baronnen voor ogen hielden.evenals wij dit bij de noord en zuidfranse hoven zagen gebeuren, werd ook aan die der duitse vorsten het volkslied het voorwerp van een fijnere, meer aristokratiese behandeling en de edellieden van beider kunne dichtten dansliederen en minneliederen over ridders en dames die elkaar verlaten moeten, en »liebesgrüsze die ze elkaar in de verte zenden,de dame is in de regel degeen die vraagt, de ridder gedraagt zich koel, zoals het zijn waardigheid van man past; de zanger zelf staat op het voorplein van de burcht voor de dames en heren te zingen.en ten slotte: evenals weer in frankrijk, begonnen ook aan het hof der welfiese hertogen te regensburg klerken de latijnse kronieken der geesteliken tot duitse rijmkronieken om te werken, als de kaiserkroniek, rijk aan romanachtige onderhoudende stof, terwijl tegelijkertijd de omzwervende speellieden in frankenland en beieren evenals in frankrijk zelf de oude heldengedichten gingen moderniseren en romantiseren door ze naar het oosten te verleggen en ze met herinneringen aan de kruistochten op te smukken,verliefde saraceense schonen, oosterse pracht en wonderen.uit de tijd der ottonen waren er toch genoeg verbindingen tussen het duitsromeinse keizerrijk en byzantium en lang vóór dat duitsland door de tweede kruistocht aan die religieuse tochten mee was gaan doen, hadden vorsten en ridders, vooral juist uit beieren, aan zulk een tocht naar het heilige land deel genomen.maar de begonnen zelfstandige ontwikkeling werd al meer en meer onder een direkte, veelzijdige invloed van de franse kultuur gebracht.die gehele nieuwe grote religieuse stroming van de 12de eeuw was frans van oorsprong en de monniken van cluny die ook in duitsland het kerkelik leven beheersten, brachten de franse geest en vorming met zich.een reeks huweliken met franse prinsessen introduceerden het fransdom aan de vorstenhoven.op het huwelik van hendrik iii met agnes van poitou, volgde later dat van hendrik v met een anglonormandiese en dat van frederik barbarossa met een bourgondiese prinses en hendrik de leeuw van saksen huwde met de zuster van richard coeur de lion.zowel bourgondië als provence kwamen onder de duitse keizerskroon en toen frederik barbarossa de reis door provence ondernam om zich te laten huldigen of met oorlogszuchtige doeleinden naar zuiditalië trok, mag men wel aannemen dat zijn volgelingen allerlei romaanse modes en zeden hebben leren kennen en overnemen, en dat troubadours hem op zijn feesten hun opwachting zijn komen maken en duitse hofzangers een lesje in hun kunst hebben gegeven.uit noorditalië trokken ook klerken zowel als die troubadours uit provence over de oude alpenwegen op naar de gastvrije hoven van bohemen en hongarije; de donaustreken werden voortdurend bereisd door fransen die over land naar byzantium of het heilige land wilden.maar vooral was de benedenloop van de rijn: de nederlanden, nederlotharingen, zowel als vlaanderen, de plaats waar frans en duits samenkwamen.niet alleen henegouwen en brabant maar ook lotharingen hoorden onder het duitse keizerrijk maar waren altans overwegend frans in taal en kultuur en namen een aktief deel aan het opbloeien der ridderromantiek die zich in het naburige vlaanderen en champagne aan het ontwikkelen was.langs al die wegen drong het fransdom binnen.en de superioriteit van dat franse element werd bereidwillig door de duitsers erkend die met het grote adaptatievermogen dat zij steeds hebben behouden, zich er vlijtig aan begonnen aan te passen.de bouw en de inrichting der kastelen, de klederdracht en de spijzen der edelen werden frans.de hogere standen engageerden franse geesteliken om hun kinderen frans te leren of zonden ze met een gouverneur naar frankrijk om daar de taal te leren, evenals ook duitse studenten de franse scholen gingen bezoeken.door een reeks leerdichten, beantwoordende aan de franse »castoiements en »doctrinals, trachtten duitse geesteliken hun landgenoten in franse »sitte en »zucht in te wijden en zij vormden het woord »höfisch, beantwoordende aan het franse »courtois.in 1127 werd te würzburg het eerste toernooi op duitse bodem gegeven op franse leest geschoeid, en in diezelfde tijd begonnen ook de vormen en ceremonieën van het ridderwezen een frans karakter aan te nemen.en in verband hiermede begon men nu de erotiese poëzie der troubadours en de ridderromans langs verschillende wegen in het duits te vertalen,en het zal buitengewoon leerrijk zijn die wegen schrede voor schrede na te gaan.gewoonlik waren het persoonlike en maatschappelike verbindingen der vorsten die de aanleiding waren tot dergelijke vertalingen en bewerkingen.op een reis in frankrijk in 1131 had hendrik de stoute het rolandslied leren kennen en bij zijn thuiskomst droegen hij en de hertogin aan een priester konrad op dit in duitse verzen te vertalen.ongeveer gelijktijdig hiermede bewerkte een zekere pfaffe lamprecht, die aan de rijn in de buurt van straatsburg thuis hoorde, de provençaalse alexanderroman in het duits.maar degeen wie toch eigelik de eer toekomt die ridderomans in duitsland geïntroduceerd te hebben, was heinrich von veldeke, die in de nederlanden uit een ridderlik geslacht geboren en getogen was, maar dicht bij de franse taalgrens.voor een gravin van kleef bewerkte hij de aeneasroman in duitse verzen.toen zij met de landgraaf lodewijk van thüringen trouwde, was het een dier graven van thüringen die het nog onvoltooide manuskript mede naar huis nam en eerst toen de dichter negen jaar later zelf naar thüringen kwam, kreeg hij het van de literaire landgraaf herman terug met de opdracht het te voltooien.en die zelfde graaf herman gaf nu zijn wens te kennen de trojaroman, die men als een soort vóórgeschiedenis van die van aeneas beschouwde, ook in het duits vertaald te zien.een graaf van leiningen wist de franse roman machtig te worden en droeg een jonge geestelike uit fritzlar op die te verduitsen.een ander onderdaan van de landgraaf, een der geesteliken uit het klooster jechaburg in thüringen, kreeg nu het idee de metamorphoses van ovidius in duitse verzen te vertalen.en zo verplant de beweging zich, stap voor stap, van de nederlanden naar het hof op de wartburg.een andere zetel van de franse kultuur was, zoals wij zagen reeds ten tijde van hendrik de stoute, het hof der welfen te regensburg; later bevorderde de anglonormandiese gemalin van hendrik de leeuw nog de invloed van haar geboorteland sterker.zo vertaalde b.v